ارتودنسی انواع گوناگونی دارد و یکی از پرکاربرد ترین انواع آن، ارتودنسی ثابت است. همچنین این ارتودنسی نیز انواع مختلفی دارد و افراد با توجه به شرایط خود و نظر ارتودنتیست آن را انتخاب میکنند. از آن جایی که افراد زیادی سالانه درمان با ارتودنسی را انجام می دهند، لازم است نکات و اطلاعات کاملی در رابطه با درمان نامرتبی دندان به این روش ارائه شود. در طول این مقاله اطلاعات جامع و کاربردی راجع به ارتودنسی ثابت و انواع آن به نگارش درآمده است.
ارتودنسی ثابت چیست؟
ارتودنسی ثابت یک روش درمانی دندانها است که با استفاده از براکتها و سیمهای ارتودنسی، به تنظیم و جابجایی دندانها جهت بهبود موقعیت و زیبایی دندانها میپردازد. این نوع ارتودنسی دندان به نام “ثابت” شناخته میشود چرا که براکتها به دندانها چسبیده و در طول مدت درمان به صورت مستمر فعال میمانند.
عناصر اصلی ارتودنسی ثابت شامل براکتها و سیمهای ارتودنسی هستند. این عناصر با همکاری یکدیگر به دندانها فشارهای مکانیکی اعمال میکنند تا به تدریج دندانها به موقعیت دلخواه منتقل شوند.
ارتودنسی ثابت در مدت زمان معینی که توسط ارتودنتیست تعیین میشود ادامه مییابد. در این مدت، بیمار به طور دورهای برای تنظیم براکتها مراجعه کرده و تغییرات لازم در درمان اعمال میشود.
ارتودنسی ثابت برای حل مشکلات مختلف دندانی مانند اصلاح تورمهای لثه، تنظیم فاصله بین دندانها و بهبود زیبایی لبخند استفاده میشود. این روش به دلیل کارآیی بالا و امکان تنظیم دقیق، یکی از روشهای محبوب در درمان ارتودنسی محسوب میشود.
بررسی دقیق ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت نوعی از ارتودنسی می باشد که در آن فرد نمی تواند دستگاه ارتودنسی را از دندان های خود جدا کند و باید تا پایان دوره درمان و مرتب شدن کامل دندان ها آن را در دهان خود تحمل کند. ارتودنسی های ثابت از لحاظ هزینه نسبت به سایر روش های ارتودنسی به صرفه تر بوده و طرفداران بیشتری دارد.
در ارتودنسی ثابت تکه هایی به صورت نگین روی دندان ها متصل می شود که به آن براکت می گویند. این براکت ها اجزای اصلی هستند که باعث تغیر موقعیت دندان ها به حالت ایده آل می شوند. در ارتودنسی ثابت به طور کلی درمان حدود 12 ماه یا دوسال طول میکشد. در طول این دوران با رعایت نکات ساده ای می توان در اثربخشی بیشتر ارتودنسی و گاها کوتاه تر کردن دوره درمان کمک کرد.
می توانید صحبت های دکتر نگار حدادی متخصص ارتودنسی را در خصوص ارتودنسی ثابت چیست را در این جا بشنوید.
اجزای مهم ارتودنسی ثابت
اجزای مهم ارتودنسی ثابت شامل موارد زیر است:
براکت ها
براکت ها مربع های کوچکی هستند که روی سطح دندان ها قرار می گیرند. این براکت ها به وسیله چسب ارتودنسی به سطح خارجی دندان می چسبند. براکت در اعمال نیرو به دندان ها نقش دارد چرا که سیم ارتودنسی ، فنر و الاستیک روی آن قرار می گیرد.
چسب براکت ها به گونه ای است که هنگام جدا کردن ، آسیبی به دندان وارد نشود.
جنس براکت ها می تواند از نوع سرامیکی ، پلاستیکی و فلزی باشد. اندازه براکت های فلزی کوچکتر از سرامیکی و دارای قیمت کمتر هستند.
براکت ها در واقع پل ارتباطی بین سیم های ارتودنسی و سیستم دندان ها می باشند و دارای 3 نوع می باشند .
- براکت های فلزی
- براکت های سرامیکی
- براکت های خود قفل شونده
حلقه های فلزی
این حلقه از جنس استیل است که روی دندان های عقبی قرار می گیرد و به عنوان لنگر سیم ارتودنسی عمل می کند ، در واقع انتهای سیم ارتودنسی به این حلقه ختم می شود.
این حلقه ها قلابی برای نگهداری کش ارتودنسی یا الاستیک دارند.
حلقههای فلزی که در اکثر مواقع دور دندان آسیای بزرگ قرار میگیرد و ارتودنتیست سیم را در داخل کانال ویژهای که روی این حلقه نصب است قرار میدهد. این حلقه فلزی توسط یک ماده خاص به دندان چسبیده و محکم میشود. قبل از بندگذاری، از جداکنندههای فلزی یا سرامیکی استفاده میشود.
سیم ارتودنسی
سیمهایی که در دوران درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار میگیرند، در داخل شیار کوچکی درون براکتها متصل و با حلقههای لاستیکی کوچک یا سیمهای فلزی نازک در جای خود محکم میشوند. البته در ارتودنسی دیمون نیازی به این حلقههای لاستیکی وجود ندارد. سیمهای مراحل اولیه فشاری را به دندانها وارد میکنند تا آنها را به جایگاه صحیح هدایت کنند.
سیمهایی که در طول مراحل اولیه درمان به منظور اصلاح به هم ریختگی و چرخش دندانها استفاده میشوند، نازک و قابل انعطاف و از جنس نیکل تیتانیوم هستند. معمولاً در این مرحله از درمان است که شاهد بیشترین و بزرگترین تغییرات هستیم. در بیشتر معاینات در طول درمان، سیمها عوض میشوند. همچنان که درمان ارتودنسی ادامه مییابد، متوجه میشوید که سیمهای استفاده شده ضخیمتر و محکمتر میشوند. نیکل تیتانیوم، بتاتیتانیوم و stainless steel، انواع سیمهای ارتودنسی هستند.
قلابها و بندهای لاستیکی
لیگاچور : حلقه های لاستیکی با قطر کم هستند که سیم ارتودنسی را به براکت متصل می کنند.
الاستیک : همانطور که از نام آن مشخص است به کش هایی گفته می شود که برای اعمال نیروهای متقابل به یک دندان از فک بالا و به یک دندان از فک پایین متصل می شود.
فنر و جدا کننده
جدا کننده ها حلقه های لاستیکی هستند که برای ایجاد فاصله بین دندان ها بکار می روند. بعد از ایجاد فاصله مورد نظر پزشک ، آن را خارج می کنند. فاصله ایجاد شده امکان نصب بندهای ارتودنسی را فراهم می کند.
براکت های مدرن برای دستگاه ارتودنسی ثابت
پیش از این، براکت ها از نظر اندازه بسیار بزرگتر بودند. و آنها منحصراً از فلز ساخته می شدند. تکنولوژی تولید امروزی به ما اجازه می دهد از براکت های بسیار کوچکتر و ظریف تر استفاده کنیم.
علاوه بر این، امروزه از موادی ساخته میشوند که از نظر زیبایی بسیار شبیه به رنگ دندانها هستند. یا حتی شفاف هستند.
حتی سیمهای ارتودنسی که ما برای تنظیم دستگاههای ارتودنسی ثابت (قوسهای ارتودنسی و لیگاتورها) استفاده میکنیم، امروزه بسیار پیشرفتهتر هستند. همچنین براکت شفاف و براکت سرامیکی وجود دارند. هر دو نوع نشان دهنده یک نوع زیبایی از یک دستگاه ارتودنسی ثابت هستند.
انواع ارتودنسی ثابت
تا این جا ویژگی هایی بیان شد که مربوط به همه انواع ارتودنسی ثابت بوده است. اما ارتودنسی ثابت می تواند در انواع زیر باشد:
ارتودنسی با براکت فلزی
در واقع ارتودنسی ثابت با براکت های فلزی و سرامیکی همانطور که از نامشان پیداست مشابه هم هستند و تنها تفاوت آنها در جنس براکت هایشان است.
ارتودنسی با براکت سرامیکی (ارتودنسی نامرئی)
اگر چه براکت های فلزی پر طرفدارتر هستند ، اما براکت های سرامیکی بی رنگ بوده و کمتر روی دندان ها مشاهده می شوند.
ارتودنسی لینگوال
در واقع ارتودنسی لینگوال برای افرادی مناسب است که از دیده شدن براکت های خود راضی نیستند و دوست ندارند ارتودنسی شان دیده شود. در این روش ارتودنسی ثابت براکت ها پشت دندان ها قرار میگرند و به سطح داخلی دندان ها متصل می شوند. این روش نسبت به سایر ارتودنسی ها به مدت زمان بیشتری برای نصب نیاز دارد.
ارتودسی دیمون
ارتودنسی فانکشنال ، ارتودنسی دیمون نیز در ارتودنسی های ثابت دسته بندی می شوند. ارتودنسی های دیمون ارتودنسی های خود تنظیم شونده نیز هستند. جنس این براکت فلزی است. اما یک تفاوت اساسی با نوع اول دارد و آن این است که براکت به نحوی طراحی شده است که نیازی به لیگاچور ندارد. این باعث می شود که ارتودنسی کمتر جلب توجه کند.
براکت لینگوال: در این روش از همان براکت فلزی استفاده می شود. با این تفاوت که سیستم ارتودنسی در پشت دندان ها نصب می شود و در ظاهر دندان ها مشخص نیست.
براکت سرامیکی: این براکت نیز مشابه براکت فلزی است با این تفاوت که نگین براکت در براکت سرامیکی سفید رنگ است و در این روش به جای سیم سرامیکی از سیم سفید رنگ استفاده می شود. به همین دلیل سیستم ارتودنسی خیلی روی دندان ها مشخص نیست. این روش به ارتودنسی نامرئی مشهور است.
براکت فلزی : براکت رایجی که در ارتودنسی استفاده می شود و نسبت به سایر روش ها ارزان تر می باشد.
کاربرد ارتودنسی ثابت
بعد از اینکه متوجه شدید ارتودنسی ثابت چیست؟ باید ببینید این نوع ارتودنسی برای چه مشکلات دندانی بکار می رود.
دهان هر کس متفاوت است و هر یک از مراجعین ما نیازهای ارتودنسی جداگانه ای دارند. در اینجا در مطب دکتر نگار حدادی، راهحلهای ارتودنسی سفارشی ما برای ارائه درمان فردی و نتایج بهتر طراحی شدهاند. درمان های ارتودنسی ثابت ممکن است برای اصلاح موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:
- اوربایت و آندربایت
- شکاف های ناخوشایند بین دندان ها
- ازدحام بیش از حد در دهان
- دندان های کج
- ناراحتی فک
- مشکلات اکلوژن (نحوه قرار گرفتن دندان های شما با هم)
چه کسانی باید ارتودنسی ثابت انجام دهند؟
اینکه چه کسی نیازمند درمان ارتودنسی است باید توسط پزشک متخصص تعیین شود ؛ به طور کلی کسانی که به ناهنجاری های زیر دچار هستند ، می توانند برای درمان ارتودنسی اقدام کنند.
تراکم زیاد دندان ها:
منظور از شلوغی دندان این است که فضای کافی برای قرار گرفتن تمام دندان ها در دهان وجود نداشته باشد و یکی از شایع ترین دلایل مراجعه افراد برای ارتودنسی است.
فاصله بین دندان ها:
همان طور که شلوغی بیش از حد دندان ها موجب آسیب می شود ، فاصله زیاد بین دندان ها نیز می تواند دردسر ساز باشد. این مشکل بیشتر در دو دندان جلویی رخ می دهد و علاوه بر اینکه بر زیبایی دهان و دندان و زیبایی ظاهری اثر می گذارد سبب آسیب به لثه ها و پوسیدگی دندان می شود ؛ زیرا قسمتی از لثه که باید توسط دندان حفاظت شود خالی است و لثه به راحتی در معرض آسیب قرار می گیرد.
کراس بایت:
در واقع کراس بایت به حالتی گفته می شود که وقتی فرد دهان خود را می بندد، دندان های بالایی در داخل دندان های پایینی می نشینند. کراس بایت سبب ساییدگی و خرد شدن دندان ها می شود.
بایت:
حالتی که دندان های بالا و پایین هم راستا نباشند و در جای مناسب خود قرار نگیرند و دارای سه حالت Open bite , Under bite , Over bite است.
در ادامه به شما پیشنهاد می کنیم در تست بایت که در کادر زیر آورده شده ، شرکت کنید تا از وضعیت دندان های خود نسبت به هم آگاه شوید.
مراقبت در ارتودنسی ثابت
مراقبت از دندانها و براکتها در دوران ارتودنسی ثابت بسیار حیاتی است تا به دندانها و تجهیزات ارتودنسی خود بهترین مراقبت را ارائه دهید. در زیر تعدادی از مراقبتهای مهم در ارتودنسی ثابت آورده شده است:
تمیزی دقیق: دندانها را حداقل دو بار در روز، با مسواک مناسب، به مدت حداقل دو دقیقه، تمیز کنید. همچنین براکتها و اجزای ارتودنسی را با دقت و با استفاده از ابزارهای خاص تمیز کنید.
استفاده از محلول ضد باکتریایی: از محلولهای ضد باکتریایی مخصوص به ارتودنسی برای شستشو و ضدعفونی کردن دندانها و براکتها استفاده کنید.
محدود کردن مصرف برخی از غذاها: از مصرف غذاهای سخت یا لزجی که ممکن است به براکتها بچسبند و در آنها نفوذ کنند، پرهیز کنید.
پیگیری مراجعات: با پزشک ارتودنتیست خود هماهنگ شوید و مراجعههای دورهای را پیگیری کنید. در صورت هرگونه مشکل یا خرابی به دنداپزشک اطلاع دهید تا تصمیمات لازم اتخاذ شود.
استفاده از محلولهای دندانی: استفاده از محلولهای دندانی مخصوص، با مواد مناسب برای افراد با ارتودنسی، برای حفظ بهداشت دهان اهمیت دارد.
استفاده از المنتها و بندها به صورت صحیح: در صورت داشتن المنتها یا بندها به دقت به دستورات ارتودنتیست عمل کنید و تعداد و موقعیت آنها را به طور صحیح رعایت کنید.
همیشه مهم است که به دستورات و نکات ارتودنتیست خود پایبند باشید و به مراقبتهای بهداشت دهانی با دقت رسیدگی کنید تا درمان ارتودنسی به بهترین شکل ممکن ادامه یابد و مشکلات جانبی کاهش یابند.
مزایای ارتودنسی ثابت
مهمترین مزایای ارتودنسی ثابت ، قابلیت درمان هرگونه نامرتبی دندان است. در به هم ریختگی های شدید دندان ها هر روش درمانی پاسخگو نیست و تنها پزشک می تواند بهترین روش را پیشنهاد دهد. به دلیل ثابت بودن براکت ها در این سبک از ارتودنسی نیاز به خارج کردن و جا به جا کردن براکت وجود ندارد در نتیجه دفعات مراجعه به پزشک کاهش می یابد و نیاز به مراجعه مکرر به ارتودنتیست نیست.از دیگر مزایای ارتودنسی قابلیت انجام آن در هر سنی است . این روش ارتودنسی ثابت محدودیت سنی ندارد.
مشکلات ارتودنسی ثابت
با وجود مزایای بسیاری که برای ارتودنسی ثابت بیان شد این روش درمانی معایبی نیز دارد . این معایب با وجود مزایایی که گفته شد قابل پذیرش هستند و فرد با توجه به شرایط خود و توصیه پزشک باید آن را بپذیرد و یا روش دیگری را امتحان کند. از معایب ارتودنسی ثابت می توان به دشواری پاک کردن آن و مسواک زدن با وجود براکت ها اشاره کرد. پدیدار شدن لکه روی دندان ها از دیگر معایب این اتودنسی است. دوره درمان با ارتودنسی ثابت می تواند زیاد باشد و حتی بیشتر از 2 سال به طول بیانجامد.
هزینه ارتودنسی ثابت
وقتی متخصص ارتودنسی شروع درمان با بریس را توصیه می کند، سوالات زیادی از خود می پرسند. از جمله مهمترین آنها، هزینه بریس های دندانی است. پاسخ به این سوال بسته به عوامل مختلفی متفاوت خواهد بود:
اولین عاملی که قیمت درمان را تعیین می کند، نوع خاصی از بریس هایی است که تصمیم به استفاده از آن دارید. همانطور که گفتیم، انواع مختلفی از بریس ها وجود دارد و قیمت آنها به طور قابل توجهی متفاوت است و بریس های فلزی سنتی کمترین هزینه را دارند.
یکی دیگر از عواملی که قیمت بریس های دندانی را تعیین می کند، سختی هر مورد است. اگر مال اکلوژن، دیاستم یا شلوغی خفیف باشد، درمان زمان کمتری خواهد داشت. از طرف دیگر، اگر مشکل از متوسط تا پیچیده باشد، درمان طولانیتر خواهد بود. دهان و دندان های پیچیده نیاز به تعهد بیشتر متخصص، استفاده بیشتر از مواد و غیره دارند که به نوبه خود باعث افزایش قیمت بریس می شود.
تعداد زیادی کلینیک و متخصص برای ارائه درمان های مختلف ارتودنسی وجود دارد. قیمت بریس های دندانی در ایران بسته به محل کلینیک و محبوبیت آن می تواند متفاوت باشد. بنابراین، ما باید کلینیکی را تجزیه و تحلیل و انتخاب کنیم که به ما اعتماد به نفس بدهد، متخصصان واقعی داشته باشد و محصولی خوب و با ارزش را به ما ارائه دهد.
ممنون مقاله بسیار خوبی بود.
خیلی مفید بود. خانم دکتر حدادی واقعا عالی هستن
سلام مقاله خیلی مفیدی بود. ممنون از شما. یک سوال
امکانش هست که ارتودنسی کلا جواب نده
سلام
نوع ناهنجاری و میزان آن و سن بیمار، در نتیجه ارتودنسی دخیل هستند.
مثلا برخی مشکلات اسکلتی در اشخاص بزرگسال ،با درمان ارتودنسی به تنهایی قابل درمان نیستند و ممکن است نیاز به جراحی فک باشد.
مقاله کاملی بود.
کدوم روش ارتودنسی بهتر جواب میده؟
همه این روشها قابل انجام هستند، تفاوت در مراحل درمان است.
ارتودنسی بادبراکت سفید چقدر طول میکشه ؟بیشتر از معمولی هاست ؟
من حدود 6 ماهی هست که ارتودنسی فلزی گذاشتم و هنوز بهش عادت نکردم و اذیتم میکنه امکانش هست روش ارتودنیسم رو تغیر بدم ؟
تغییر روش ارتودنسی لزوما نمیتواندکمک کننده باشد ، باید در ابتدا دلیل اذیت و ناراحتی مشخص شود و رفع شود. براکتهای فلزی معمولا اذیت کننده نیستند،
خیلی کامل بود
هزینه ارتودنسی چقدر هست؟
هزینه ارتودنسی بعد از معاینه کامل مشخص میشود ودر افراد مختلف بر اساس نوع درمان، مدت درمان ،شدت ناهنجاری، سن بیمار و…متفاوت است
اگر دندون خراب داشته باشیم میشه ارتودنسی انجام داد؟
قبل از درمان ارتودنسی باید کلیه درمانهای دندانپزشکی مانند ترمیم و عصب کشی انجام شود.
در مواردی که نیاز به روکش ویا ایمپلنت باشد،این درمانها به بعد از ارتودنسی موکول میشود.
سلام مقاله کامل و عالی بود
اما بعد از این که دوره ی درمان کامل گذرونده شه امکان جابه جایی مجدد دندان ها وجود داره ؟ طوریکه دوباره نظمشون رو از دست بدن و به حالت قبل برگردن ؟
بسیار عالی بود
تو سن ۲۷ سالگی هم میشه ارتو کرد یا کلاْ سنین پایین جوابه ؟
سلام کدوم یکی از ارتودنسی ها زودتر جواب میده ؟
از چند سالگی میشه ارتودنسی کرد؟
مرسی از مطلب خوب و کاملتون
ممنون برای اطلاعات خوبتون
برادر زاده منم پیش شما ارتودنسی کرده خداروشکر داره دندوناش از کج و کولگی درمیاد
ارتودنسی ثابت بهتره یا متحرک؟
من میخواستم ارتودنسی کنم مشاوره غیر حضوری باارسال عکس هم دارین؟؟دندونای نیش فک بالا مدنظره پایینم نامنظمی داره
می تونید مدارک رادیوگرافی و عکسهای فتوگرافی داخل و خارج دهانی را بفرستید
ولی مواردی هست که حتما باید بیمار ویزیت بشه