ارتودنسی نامرئی یا همان ارتودنسی شفاف یک روش جدید برای درمان ارتودنسی است که امروزه بسیاری از دندانپزشکان از آن استفاده می‌کنند. البته این موارد کاملا به انتخاب بیمار است. استفاده از ارتودنسی های نامرئی در افرادی که در سنین بالا اقدام به ارتودنسی می‌کنند بیشتر استفاده می‌شود. به این دلیل که گاهی افراد بخاطر ظاهر ارتودنسی از انجام آن صرف نظر می‌کنند. علاوه بر این امروزه گزینه های بسیاری برای انتخاب بریس ها وجود دارد. در این مقاله به بررسی ارتودنسی نامرئی می پردازیم.
ارتودنسی نامرئی چیست؟
باید بگوییم که ارتودنسی نه تنها برای حل مشکلات زیبایی، بلکه در بسیاری از موارد برای اصلاح و بهبود جنبه های عملکردی دندان ها به کار می رود. همچنین ارتودنسی نامرئی یا همان ارتودنسی شفاف حاوی یک سری الاینرهای شفاف با صفحات آکریلیک متحرک و راحت است. این ارتودنسی با هدف اصلاح تغییرات رشدی، شکل قوس‌های دندانی، موقعیت فک‌ها و انسداد دندان، تلاش برای بازگرداندن تعادل مورفولوژیکی و عملکردی دهان و دندان استفاده می‌شود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید که قدمت ارتودنسی به یونان باستان برمی گردد. و از همان زمان تا به حال از ارتودنسی جهت مرتب نمودن دندان های بهم ریخته استفاده می شود. در صد سال اخیر، دندانپزشکی نیز مانند سایر شاخه های پزشکی دچار پیشرفت بزرگی شده است. و روش های نوینی در آن به کار گرفته شده است.
الاینر شفاف یکی از همین ابداعات نوین است که بسیار مورد استقبال قرار گرفته و برخلاف ارتودنسی سنتی (سیم کشی فلزی) بدون اینکه ظاهری نامناسب را به همراه داشته باشد، باعث ردیف و مرتب شدن دندان های شما می شود. اگرچه همچنان ارتودنسی با سیم کشی در بسیاری از دندانپزشکی ها استفاده می شود ولی بسیاری از پزشکان استفاده از بریس های نامرئی را ترجیح می دهند.
نظر دکتر نگار حدادی درباره ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی یک اصطلاح نسبتا جدید است و به معنای درمان ارتودنسی با وسایلی است که یا اصلا دیده نمی‌شوند و یا اینکه به سختی قابل مشاهده هستند. بنابراین ارتودنسی نامرئی یک روش نیست بلکه یک نوع دسته بندی از درمان‌های ارتودنسی است. و اگر شما با هر نوع وسیله‌ای که چندان قابل مشاهده نیست درمان شوید، یعنی شما در واقع ارتودنسی نامرئی انجام داده‌اید.
ارتودنسی نامرئی دارای انواع متفاوتی است:
۱)ارتودنسی نامرئی لینگوال
۲)ارتودنسی نامرئی با براکتهای سرامیکی
۳)ارتودنسی نامرئی با الاینر های شفاف(بودن سیم)
نحوه کارکرد ارتودنسی نامرئی
بسیاری از مردم با ارتودنسی دندان فلزی سنتی آشنا هستند. اما از ارتودنتیست ها سوال می شود که ارتودنسی شفاف یا نامرئی چیست. این ارتودنسی با مواد شفاف یا نامرئی و مطابق با رنگ دندان ها ساخته می شود. جنس این نوع ارتودنسی از سرامیک است. جنس سرامیک نه تنها با رنگ دندان ها مطابقت دارد، بلکه به این دلیل که رنگ آنها در طول زمان تغییر نمی کند، برای ارتودنسی طولانی مدت دندان ها بسیار مناسب هستند.
پلاک های این ارتودنسی به صورت شفاف و سفارشی ساخته شده و معمولا برای جوانان و بزرگسالان مناسب است. همچنین ارتودنسی شفاف برای دندان‌هایی که کمی نامرتب هستند و یا فاصله کمی بین آنها است بسیار مناسب است. ولی اگر به هم ریختگی دندان‌ها شدید باشد لازم است از روش‌های دیگر استفاده شود.
در ارتودنسی نامرئی، ابتدا با استفاده از تکنولوژی اسکنر سه بعدی، ماکت دندانهای بالا وپایین دهان شما ساخته می شود. و با استفاده از نرم افزارهای مخصوص، وضعیت دندان ها قبل و بعد از استفاده از ارتودنسی شفاف به صورت هفته به هفته نشان داده می شود.
نحوه کارکرد ارتودنسی نامرئی
تفاوت ارتودنسی سنتی با ارتودنسی شفاف
دانش ارتودنسی در حال پیشرفت است، در گذشته تمرکز اصلی ارتودنسی صرفاً صاف کردن دندان‌ها بود. اما الان پیشرفت‌های فناوری امکان ایجاد گزینه‌هایی را فراهم کرده است که نه تنها پس از درمان، بلکه در طول درمان نیز از نظر زیبایی‌شناسی برای بیماران مطلوب است. در ارتودنسی های سنتی، بریس ها از براکتهایی تشکیل شده اند که با سیم به هم متصل شده و با فشاری که به دندان ها می آورد سبب حرکت آن ها و مرتب شدنشان می شود(براکت فلزی). در واقع ارتودنسی نامرئی یک ردیف از بریس های شفاف است که انواع مختلفی دارد. دیگر خبری از سیم های فلزی و ظاهر ناخوشایند آن ها بر روی دندان ها نیست. البته ارتودنسی نامرئی برای همه مناسب نبوده و لازم است بهترین متخصص ارتودنسی در تهران با معاینه دندان شما نوع مطلوب ارتودنسی را برایتان در نظر بگیرد.
انواع ارتودنسی نامرئی
از آنجایی که بریس های شفاف را می توان از مواد رنگی مختلف ساخت، می توان آنها را به انواع مختلفی از ارتودنسی های نامرئی تقسیم کرد. انواع مختلفی برای ارتودنسی نامرئی وجود دارد که هر کدام یک سری ویژگی ها دارند. لازم است قبل از اقدام به استفاده از ارتودنسی نامرئی آن ها را بهتر بشناسید.
براکت های یاقوت کبود(Sapphire)
جنس براکت های این ارتودنسی نامرئی از یاقوت کبود مصنوعی شفاف است. این بریس های شفاف با رنگ دندان های طبیعی دندان مطابقت دارد و بسیار با کیفیت هستند.
ارتودنسی شفاف سرامیکی/چینی
مشابه براکت های یاقوت کبود، براکت های ارتودنسی نامرئی سرامیکی مقاوم و مشابه دندان هستند. البته رنگ آنها کمی مات تر از یاقوت کبود است. نوع سرامیکی همچون ارتودنسی های فلزی هستند با این تفاوت که به جای سیم های فلزی از سرامیک رنگ مینای دندان استفاده می شود.
براکت های زیرکونیومی
ارتودنسی نامرئی می تواند از جنس زیرکونیوم باشد. رنگ این براکت ها به جای شفاف بودن سفید است. به همین دلیل چون بسیار شبیه به دندانهای فرد می شوند به آن ارتودنسی نامرئی می گویند.
براکت های رزینی
انواع رزینی ارتودنسی نامرئی دندان از جنس رزین و پلاستیک مبتنی بر پلی کربنات ساخته شده اند.
ارتودنسی لینگوال
براکت لینگوال کمی با موارد قبلی متفاوت است. ارتودنسی لینگوال نه به دلیل رنگ شفافیت براکت‌ها، بلکه به دلیل جای قرارگیری آنها “ارتودنسی نامرئی” نامیده می‌شود. بریس های لینگوال در پشت دندان ها، به سمت داخل دهان چسبانده می شوند. بنابراین چون از بیرون دیده نمی شوند به آن ارتودنسی نامرئی می گویند.
لینگوال نوع دیگری از ارتودنسی های نامرئی است که برخلاف دیگر انواع آن از مواد شفاف تشکیل نشده است. بلکه همانند ارتودنسی سنتی از سیم های فلزی استفاده می شود با این تفاوت که این سیم ها در پشت دندان ها قرار می گیرد. این نوع ارتودنسی نیز نامرئی تلقی می شود زیرا این سیم ها قابل مشاهده نخواهند بود مگر اینکه در داخل دهان را نگاه کنید!
ارتودنسی های شفاف لینگوال گران ترین نوع ارتودنسی نامرئی هستند. زیرا فوق العاده مقاوم بوده و در عین حال در پشت دندان ها قرار می گیرد. از جمله چالش های این نوع ارتودنسی، تلفظ سخت برخی از حروف است. زیرا زبان در پشت دندان با براکت ها و سیم های فلزی برخورد می کند. مضاف بر اینکه همین برخورد ممکن است سبب تحریک و زخم شدن زبان نیز بشود.
الاینر شفاف
این نوع ارتودنسی ها کاملا شفاف بوده و از جنس مواد کامپوزیتی رزینی ساخته شده و بسیار مقاوم بوده و چسبندگی بالایی به دندان ها دارند. البته ممکن است در برابر ضربه های محکم دچار شکستگی شوند ولی به طور کلی مقاومت قابل قبولی دارند. این نوع ارتودنسی نیز همانند سایر ارتودنسی های نامرئی نیاز به چکاپ و معاینه دوره ای دارند.
کاربرد الاینر شفاف
ارتودنسی نامرئی که معمولاً به عنوان ” الاینر شفاف” شناخته می شود، هم می تواند زمانی که رشد و جایگزینی دندانهای شیری با دائمی کامل نشده استفاده شود و هم می تواند بعد از رشد کامل دندان ها در دندانهای دائمی استفاده شود. ارتودنسی نامرئی تقاضای زیادی دارد. والدین و خود بچه ها و یا بزرگسالانی که نیاز به ارتودنسی دارند ولی دوست ندارند اینکار دیده شود کاندیدای ارتودنسی شفاف یا نامرئی می شوند.
در بیماران با اپن بایت، دیپ بایت، بیمارانی که نیاز به کشیدن دندان دارند، شرایطی که بسیاری از دندان ها باید جابجا شوند یا در مال اکلوژن شدید نیز می توان از ارتودنسی شفاف استفاده کرد. اگرچه معمولاً ارتودنسی با بریس های شفاف به زمان بیشتری برای اصلاح نیاز دارد. اما چون از نظر زیبایی شناختی پسندیده هستند، تقاضای زیادی دارد.
اوج پیشرفت علم پزشکی برای ارتودنسی های نامرئی در ابداع الاینرهای نامرئی و قابل جابه جایی بروز کرده است. در این نوع ارتودنسی، ردیفی از پلاک های شفاف (از جنس پلی اورتان) و متحرک بر روی دندان ها قرار می گیرد. و بیمار به راحتی می تواند آن را جا به جا کند.
ویژگی های الاینر شفاف
الاینرهای شفاف بهداشتی ترین نوع ارتودنسی های نامرئی هستند. زیرا به هنگام خوردن و آشامین برداشته می شوند. و هم چنین در زمان مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها بدون وجود هیچ مزاحمتی می توان به طور کامل دندان ها را مسواک زد و یا نخ دندان کشید.
از نظر زیبایی نیز مطمئنا الاینرهای شفاف به دلیل اینکه هیچ نمود ظاهری ندارند، بسیار زیباتر بوده و پس از آن ارتودنسی الاینر و در نهایت ارتودنسی های سرامیکی و شفاف است. (در اکثر موارد براکت های سرامیکی و شفاف با سیم فلزی به هم متصل می شوند).
مزایا ارتودنسی نامرئی
مانند سایر انواع ارتودنسی، بریس های شفاف یا نامرئی دارای مزایا و معایبی هستند. مزیت اصلی ارتودنسی شفاف این است که معمولا مخاطب فرد متوجه وجود این ارتودنسی در هان فرد نمی شود. این ارتودنسی دندان های را به خوبی ارتودنسی فلزی سنتی مرتب می کند، اما این کار را به شیوه ای زمان برتر انجام می دهند. البته دوام و استحکام این متریال در مقایسه با ارتودنسی سنتی فلزی بسیار خوب است.
معایب ارتودنسی نامرئی
- اولین گزینه از معایب ارتودنسی شفاف، هزینه است. بریس‌های ارتودنسی شفاف از موادی ساخته می‌شوند که روی دندان‌ها نامرئی به نظر برسند. این بریس ها از جنس مواد بادوام و گران هستند. همچنین ارتودنسی لینگوال اگرچه از جنس فلز است اما چون روشی که برای قرار دادن آنها استفاده می شود پیچیده تر از روشی است که برای انواع دیگر بریس ها استفاده می شود، که قیمت آنها را نیز نسبت به ارتودنسی سنتی بالاتر است.
- یکی دیگر از معایب ارتودنسی شفاف این است که برای مواردی که تغییرات مورد نیاز بسیار پیچیده و گسترده است مناسب نیستند.
- آخرین مورد از معایب ارتودنسی شفاف این است که نسبت به ارتودنسی فلزی سنتی به زمان بیشتری برای درمان نیاز دارند.
مدت زمان ارتودنسی نامرئی
همان طور که پیش تر اشاره شد، پلاک های شفاف در ارتودنسی شفاف به صورت سفارشی و با توجه به وضعیت فعلی دندان های شما ساخته می شود. این بریس ها باید در طول روز (حداقل 22 ساعت) بر روی دندان شما قرار داشته باشند. و تنها در زمان خوردن، آشامیدن و تمیز کردن دندان ها خارج شود. شما از این بریس های نامرئی حدود دو هفته استفاده می کنید. سپس دوباه به پزشک خود مراجعه می کنید تا وضعیت جدید دندان ها را بررسی کند. در آخر بریس جدیدی را با توجه به وضعیت فعلی دندان ها بسازد.
به این ترتیب بررسی وضعیت دندان ها برای دندانپزشک بسیار ساده تر شده و به صورت مرتب میزان هم ترازی دندان ها را پایش می کند. هر چه دندان های شما نامرتب تر و کج تر باشند مسلما مدت زمان بیشتری جهت تراز کردن آن ها لازم است. ولی به طور معمول زمانی بین 10 تا 24 ماه برای ارتودنسی شفاف در نظر گرفته می شود.
آیا ارتودنسی نامرئی برای همه مناسب است؟
ارتودنسی نامرئی برای بسیاری از افراد مناسب است، اما نه برای همه. این روش به دلیل استفاده از الاینرهای شفاف، گزینه‌ای عالی برای کسانی است که به دنبال درمان دندانپزشکی غیرقابل مشاهده و راحت هستند. به خصوص برای بزرگسالان و نوجوانانی که به زیبایی ظاهر خود اهمیت می‌دهند، ارتودنسی شفاف یک انتخاب مناسب است.
با این حال، برای برخی مشکلات دندانی پیچیده مانند ناهماهنگی‌های شدید فک یا دندانهای بسیار کج، ممکن است الاینرها به اندازه بریس‌های سنتی مؤثر نباشند. همچنین، این روش به همکاری دقیق بیمار نیاز دارد، زیرا برای اثرگذاری، الاینرها باید به‌طور مداوم و به مدت ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز استفاده شوند. بنابراین، برای کسانی که قادر به تعهد به این شرایط نیستند یا مشکلات دندانی خاص دارند، ممکن است روش‌های دیگری مانند بریس‌های فلزی یا دیمون مناسب‌تر باشند. مشاوره با متخصص ارتودنسی می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
مراحل انجام ارتودنسی نامرئی
مراحل انجام ارتودنسی نامرئی شامل چند مرحله اصلی است. ابتدا، بیمار باید یک مشاوره اولیه با متخصص ارتودنسی داشته باشد تا وضعیت دندان‌ها و فک او بررسی شود. در این مرحله، پزشک ممکن است از تصاویر سه‌بعدی و اشعه ایکس برای ارزیابی استفاده کند و تصمیم بگیرد که آیا ارتودنسی شفاف مناسب است یا خیر. پس از آن، قالب‌گیری یا اسکن از دندان‌ها انجام می‌شود تا الاینرهای سفارشی ساخته شوند. این الاینرها دقیقاً برای حرکت دندان‌ها طراحی می‌شوند و به صورت شفاف و نامرئی هستند.
در مرحله بعد، الاینرها به بیمار تحویل داده می‌شود و او یاد می‌گیرد که چگونه از آنها استفاده کند و نحوه تمیز کردن آنها را می‌آموزد. الاینرها باید ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز پوشیده شوند و فقط هنگام خوردن یا مسواک زدن برداشته شوند. بیمار باید به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا روند درمان پیگیری شده و الاینرهای جدید دریافت شود. در نهایت، پس از اتمام درمان، بیمار باید از نگهدارنده‌ها استفاده کند تا دندان‌ها در موقعیت جدید ثابت بمانند و نتایج درمان حفظ شود.
هزینه ارتودنسی نامرئی
هزینه ارتودنسی نامرئی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله پیچیدگی وضعیت دندانی، مدت زمان درمان و محل درمان. همچنین، نوع برند الاینرها و تجربه متخصص ارتودنسی نیز می‌توانند تأثیر زیادی در هزینه نهایی داشته باشند. به طور کلی، ارتودنسی نامرئی ممکن است نسبت به روش‌های سنتی کمی گران‌تر باشد، اما به دلیل مزایای زیادی که از جمله راحتی و ظاهر نامرئی آن دارد، بسیاری از بیماران آن را گزینه‌ای مناسب می‌دانند. برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر در مورد هزینه، مشاوره با متخصص ارتودنسی ضروری است.
سوالات متداول
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم مبحث ارتودنسی نامرئی یا ارتودنسی شفاف را به طور کامل بررسی کنیم. این نوع ارتودنسی در دهان بیمار خیلی جلب توجه نمی کند و مخاطبان متوجه آن نمی شوند. بسیاری از سلیریتی ها و افرادی که دوست ندارند درمان ارتودنسی دندان آنها دیده شود از ارتودنسی نامرئی برای اصلاح زیبایی و عملکردی موقعیت قرارگیری دندان هایشان استفاده می کنند.