ارتودنسی کودکان یک رشته در حوزه دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری و درمان نقصها و اختلالات در ترتیب و آرایش دندانها و فکها میپردازد. ارتودنسی علاوه بر بهبود استحکام و زیبایی لبخند، همچنین میتواند تأثیرات مثبتی بر عملکرد جهتهای فک و دهان نیز داشته باشد. در ادامه به طور جامع درباره ارتودنسی کودکان و اهداف آن صحبت خواهیم کرد.
ارتودنسی کودکان چیست؟
در ارتودنسی کودکان، عموماً در سنین کودکی و نوجوانی برای اصلاح و تنظیم دندانها و فکها اقدام میشود. این اقدامات به طور کلی شامل استفاده از ابزارهای ارتودنسی دندان (براکتها و بندهای متحرک) و درمانهای متنوعی نظیر ارتودنسی مخفی (لاسلاینرها) میشود.
ارتودنسی کودکان به عنوان یک رویکرد پیشگیرانه نیز شناخته میشود؛ زیرا با اصلاح نقصهای دندانی و فکی در این سنین، میتوان از ایجاد مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری کرد. از مهمترین مواردی که ممکن است نیازمند ارتودنسی کودکان باشد، میتوان به فاصلههای بین دندانها، عقب رفتگی یا جلو رفتگی یک یا چند دندان، کاهش فضای دهانی، نوسانات فکی، و تغییرات در جهت و موقعیت دندانها اشاره کرد.
همچنین، نقصهای بنیادی ساختمانی فک و دهان نیز از جمله مواردی هستند که ارتودنسی کودکان ممکن است برای درمان آنها به کار گرفته شود. برای شروع هر درمان ارتودنسی، معمولاً نیاز به مشاوره و ارزیابی توسط ارتودنتیست دارید تا بهترین روش درمانی بر اساس نیازهای خاص هر فرد مشخص شود.
هدف از ارتودنسی کودکان
هدف اصلی از ارتودنسی کودکان، بهبود ترتیب و آرایش دندانها و فکها به صورت پیشگیرانه و یا درمانی است. در این دوره از رشد، اصلاح نقصهای دندانی و فکی نه تنها به بهبود ظاهر زیبایی لبخند اطفال کمک میکند، بلکه همچنین تأثیرات مثبتی بر عملکرد جهتهای فک و دهان دارد. مهمترین اهداف ارتودنسی کودکان شامل موارد زیر است:
تصحیح موقعیت دندانها: ارتودنسی برای اصلاح ترتیب دندانها به کار میرود، مانع از ایجاد فضای اضافی بین دندانها میشود و به چیدمان صحیح آنها کمک میکند.
پیشگیری از مشکلات آینده: ارتودنسی در کودکی ممکن است به پیشگیری از مشکلات بزرگتر در آینده کمک کند. بهبود ترتیب دندانها و فکها از مسائلی مانند مشکلات فکی و کاهش فضای دهانی جلوگیری میکند.
افزایش اعتماد به نفس: ارتودنسی کودکان به بهبود ظاهر ئ زیبایی لبخند کودکان کمک میکند، که این موضوع میتواند تأثیر مثبتی بر اعتماد به نفس و راحتی اجتماعی آنها داشته باشد.
بهبود عملکرد جهتهای فک و دهان: درمان ارتودنسی کودکان میتواند به بهبود عملکرد فک و دهان، مانند جویدن و بلعیدن کمک کند.
جلوگیری از خطرات دهانی: ارتودنسی میتواند خطرات مرتبط با نقصهای دندانی و فکی، مانند زخمهای دهانی ناشی از دندانهای تیز یا خراشیدگیهای لثه، را کاهش دهد.
با توجه به این هدفها، ارتودنسی کودکان به عنوان یک راهکار جامع و موثر برای حفظ سلامت دندانها و فکها و بهبود کیفیت زندگی طبقهبندی میشود.
چه زمانی کودک من باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کند؟
مراجعه به متخصص ارتودنسی برای کودکان ممکن است در زمانهای مختلف صورت گیرد. در اکثر موارد، توصیه میشود که والدین با توجه به رشد و تغییرات در دهان و دندانهای کودکان، زمان مناسب را انتخاب کنند. برخی نشانهها و زمانهای معمول برای مراجعه به متخصص ارتودنسی شامل موارد زیر میشوند:
سنین زیر 7 سال: گاهی اوقات، ممکن است متخصص ارتودنسی توصیه کند که کودک شما به مشاوره بیاید تا ایشان بتوانند تغییرات و ترتیب دهانی را ارزیابی کنند و نقصهای مبتنی بر رشد را شناسایی کنند.
در صورت وجود نقصهای دندانی: اگر والدین نقصهایی نظیر فاصلههای بین دندانها، جلویی یا عقبی بودن یک یا چند دندان، فک باز یا بسته بودن غیرطبیعی، یا هر نقص دیگری مشاهده کنند، مناسب است که به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.
در دوره نوجوانی: بسیاری از متخصصان ارتودنسی توصیه میکنند که کودکان در دوران نوجوانی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند، زیرا در این دوره تغییرات بسیاری در دهان و فکها رخ میدهد و اصلاح نقصها در این زمان بهتر انجام میشود.
بعد از رشد دندانهای دائمی: هنگامی که دندانهای دائمی کودکان شروع به رشد میکنند (معمولاً از 6 تا 7 سالگی)، مراجعه به ارتودنتیست برای ارزیابی و ایجاد برنامه درمانی مناسب میتواند مفید باشد.
مهم است که هر زمان که والدین مشاهده کنند که دندانهای کودک دارای ناهماهنگی است، به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند تا بهترین تصمیمات برای سلامت دندانها و فکها اتخاذ شود.
چگونه بفهمم فرزندم به درمان زودهنگام ارتودنسی نیاز دارد؟
راه های مختلفی وجود دارد که می توانید تعیین کنید که آیا کودک شما ممکن است به درمان اولیه ارتودنسی نیاز داشته باشد یا خیر. اگر هر یک از این ویژگی ها را در کودک خود مشاهده کردید، باید به دنبال ارزیابی باشید:
- از دست دادن زود هنگام دندان های شیری (قبل از پنج سالگی)
- اگر هنگام گاز گرفتن، دندان های کودک شما به درستی به هم نمی رسند
- تنفس دهانی و یا خروپف
- اگر دندان های جلویی کودک شما شلوغ است (معمولاً تا زمانی که کودک حدوداً هفت یا هشت ساله نشود، این مورد را نمی بینید)
- دندان های جلویی بیرون زده
- مشکلات گاز گرفتن یا جویدن
- نقص گفتاری
- اگر هنگام باز یا بسته کردن دهان کودک، فک او جابه جا می شود
- اگر کودک شما بزرگتر از پنج سال است و هنوز شست یا انگشت خود را می مکد
ارتودنسی کودکان از چه نوع درمان هایی استفاده می کند؟
ارتودنتیست ها کودکان را بر اساس مرحله رشد به دو گروه سنی درمانی تقسیم می کنند. هر گروه نیازهای متفاوتی دارد:
سنین 12-5 سال
در مرحله اول، صورت بچه ها هنوز در حال رشد است. ارتودنتیست شما موقعیت و تقارن فک و فاصله دندان ها را ارزیابی می کند. آنها همچنین تنفس کودک را مشاهده می کنند و در مورد عاداتی که می تواند بر رشد فک تأثیر بگذارد سؤال می کنند، مانند:
- مکیدن شست
- پیش آمدگی زبان یا بلع معکوس
- تنفس دهانی
- خروپف کردن
ارتودنتیست شما ممکن است یک اکسپندر (وسیله ای برای عریض کردن سقف دهان) تجویز کند. که فضای بیشتری را برای دندان ها در هنگام رشد ایجاد میکند. همچنین ممکن است از spacer یا فضا دهنده برای جایگزینی دندان های شیری که خیلی زود از دست رفته اند استفاده کنند. تا دندان های دائمی و اصلی به درستی رشد کنند. برخی از کودکان ممکن است برای اصلاح قرار گیری دندان ها در موقعیت مناسب خود به بریس نیاز داشته باشند.
سنین 14-12 سال
متخصص ارتودنسی ارزیابی می کند که فک و دندانهای کودک شما چقدر با هم سازگاری دارند و با هم کار میکنند. در این مرحله، کودکان ممکن است بریس های سنتی یا aligner trays (ردیفگر دندان) را برای اصلاح مسائلی مانند:
- اوربایت
- آندربایت
- کراس بیت
- اپن بایت
- دندان های شلوغ یا فاصله دار
- دندان هایی که به طور کامل پایین نیامده اند
- دندان های پیچ خورده یا چرخیده
چرا ایجاد یک برنامه درمانی طولانی مدت خوب است؟
پیدا کردن یک مرکز ارتودنسی برای کودک شما در سن 7 سالگی می تواند به او کمک کند تا با متخصص خود آشنا شود. این کار می تواند به کاهش هر گونه نگرانی در مورد درمان خود در آینده کمک کند. در طول ارزیابی اولیه، متخصص ارتودنسی از دندان ها و استخوان های صورت کودک شما عکس رادیولوژی می گیرد تا متوجه شود دندانهای او در آینده چگونه رشد خواهند کرد.
دندانپزشکان قادر خواهند بود هر گونه مشکل موجود را تشخیص دهند. یک طرح درمانی ارائه دهند که نیازهای فعلی آنها را در بر می گیرد و به شما چشم اندازی از آنچه ممکن است برای آینده لازم است ارائه دهند. در حالی که عوامل زیادی می توانند به سلامت دندان های کودک شما و نیاز او به درمان ارتودنسی کمک کنند. مثل از دست دادن زودهنگام دندان های شیری یا حوادثی که منجر به از دست دادن دندان می شود. ارزیابی اولیه می تواند به شما کمک کند تا برای درمان در آینده آماده شوید.
یک متخصص ارتودنسی هنگام تشخیص، به چه چیزی توجه می کند؟
متخصص ارتودنسی شما معمولا اولین دندان آسیاب دائمی کودک شما را که دندان های صاف پشت دهان هستند، معاینه می کند. این کار به ارتودنتیست شما فرصتی می دهد تا مال اکلوژن در حال توسعه را بررسی کند. آنها همچنین دندان های قدامی یا پیشین را بررسی می کنند. بنابراین مشکلاتی مانند شلوغی، دیپ بایت، کراس بایت و اپن بایت قابل تشخیص هستند.
درمان های مختلف ارتودنسی کودکان
درمانهای ارتودنسی برای کودکان، با توجه به نوع و شدت نقصهای دندانی و فکی هر فرد، میتوانند به صورت متنوعی انجام شوند. در زیر، برخی از روشهای درمانی مختلف ارتودنسی کودکان ذکر شده است:
براکتهای ثابت
براکتهای فلزی: براکتهای استاندارد با رینگهای فلزی، که بر روی هر دندان نصب میشوند.
براکتهای شفاف یا سفید: براکتهای شفاف یا رنگی که کمتر دیده میشوند و به طور ظاهری جلوه زیبایی بیشتری دارند.
بندهای متحرک
بندهای قابل حرکت که به دندانها چسبیده و تغییرات در جهت و موقعیت دندانها را ایجاد میکنند.
ارتودنسی مخفی یا لاسلاینر
استفاده از زیرساختهای شفاف و سفت که به شکل دندانها ساخته شده و تا حد زیادی غیرقابل مشاهده هستند.
ترکیبی از روشها
در برخی موارد، ممکن است متخصص ارتودنسی ترکیبی از روشها را برای بهترین نتیجه انتخاب کند، مثلاً استفاده همزمان از براکتهای ثابت و بندهای متحرک.
هر یک از این روشها بر اساس نیازهای خاص هر فرد توسط متخصص ارتودنسی تعیین میشود. مهمترین نکته این است که مراجعه به دندانپزشک ارتودنسی در زمان مناسب و اجرای برنامههای درمانی مشخص توسط تیم متخصص ارتودنسی میتواند به بهترین نتیجه منجر شود.
متخصص ارتودنسی کودکان
متخصص ارتودنسی کودکان دندانپزشکی است که تخصص خود را در حوزه تشخیص، پیشگیری، و درمان نقصهای دندانی و فکی دارد. این دندانپزشکان متخصص در زمینه ترتیب و هماهنگی دندانها، تنظیم فکها و ایجاد لبخند سالم و زیبا در کودکان فعالیت میکنند. وظایف متخصص ارتودنسی کودکان شامل موارد زیر میشود:
- ارزیابی و تشخیص: تخصصی در تجزیه و تحلیل نقصهای دندانی و فکی کودکان و ارائه تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب.
- برنامهریزی درمان: تهیه برنامههای درمانی مناسب بر اساس نیازهای خاص هر کودک با استفاده از روشهای مختلف ارتودنسی.
- استفاده از ابزار ارتودنسی: نصب و تعویض براکتها، بندهای متحرک یا دستگاههای خاص به منظور ایجاد تغییرات در ترتیب دندانها و فکها.
- پیگیری و تنظیمات: انجام پیگیریهای دورهای برای اطمینان از پیشرفت درمان و اعمال تنظیمات لازم.
متخصص ارتودنسی کودکان با داشتن تجربه در ارتباط با کودکان و نوجوانان، توانمندی در کار با این گروه سنی حساس را دارد و از ابزارها و تکنیکهای مناسب برای جلب توجه و همکاری کودکان در درمان استفاده میکند.