نگه دارنده ارتودنسی یا رتینر ارتودنسی دستگاهی است که در انتهای درمان ارتودنسی برای تثبیت دندانها در همان حالت کمک میکند. استفاده از نگه دارنده ارتودنسی برای تثبیت درمان ارتودنسی دندان بسیار قابل اهمیت است. ارتودنسی از آن دسته اقدامات درمانی و زیبایی است که لبخند افراد را چندین برابر زیباتر و جذاب تر از قبل میکند. افراد بعد از باز کردن براکت های ارتودنسی خود می توانند تغییر و تفاوت چشمگیر ایجاد شده را مشاهده نمایند. اما هنوز نگرانی در این مورد وجود دارد و آن احتمال بازگشت دندان ها بعد از ارتودنسی و به هم ریختن آن هاست. به منظور جلوگیری از ایجاد این حالت از ریتینر ها یا نگه دارنده ها بعد از درمان با ارتودنسی استفاده میشود.
نگه دارنده ارتودنسی چیست؟
نگه دارنده ارتودنسی یک دستگاه که برای حفظ وضعیت اصلاح شده دندانها پس از جدا شدن از دستگاه ارتودنسی دندان (از جمله براکتها و سیمهای ارتودنسی) استفاده میشود. نگهدارندهها برای جلوگیری از بازگشت دندانها به وضعیت قبلی و حفظ تناسب و ترتیب ایدهآل آنها بسیار اهمیت دارند. این دستگاهها میتوانند به صورت ثابت یا متحرک باشند و به مدت طولانی ممکن است برای بیمار مورد استفاده قرار گیرند. در زیر توضیحاتی در مورد نگهدارندههای ارتودنسی آورده شده است:
- نگهدارندههای ثابت (وایری): این نوع نگهدارنده از یک سیم نگهدارنده تشکیل شده است که به دندانها چسبانده میشود. این سیم اغلب در پشت دندانها قرار میگیرد تا به صورت آشکار نباشد. نگهدارندههای ثابت برای مدت طولانی (چند سال) نگهداری میشوند و بیمار باید به دقت به دستورات پزشک خود در مورد نحوه مراقبت از آنها پیروی کند.
- نگهدارندههای متحرک (پلاستیکی یا ترموپلاستیک): این نگهدارندهها اغلب از مواد پلاستیکی یا ترموپلاستیک ساخته میشوند و بر اساس ساختمان دندانهای بیمار ساخته میشوند. آنها قابل حذف هستند و بیمار معمولاً در طول روز یا شب آنها را استفاده میکند. معمولاً از بیمار خواسته میشود که این نگهدارندهها را به مدت معینی در طول روز یا شب استفاده کند.
- نگهدارندههای ترکیبی: در برخی از موارد، پزشک ممکن است از ترکیبی از نگهدارندههای ثابت و متحرک برای حفظ وضعیت دندانها استفاده کند. این ترکیب به صورتی تعیین میشود که مزایای هر نوع نگهدارنده را به دندانها فراهم کند.
نگهدارنده ارتودنسی باعث حفظ ثبات و ترتیب اصلاح شده دندانها میشود و از بازگشت آنها به وضعیت اولیه جلوگیری میکند. برای اطمینان از موفقیت درمان ارتودنسی، رعایت دقیق دستورالعملها و مراقبتهای پس از جدا شدن ابزار ارتودنسی از دندان بسیار حائز اهمیت است.
انواع نگه دارنده ارتودنسی
معمولا بعد از انجام ارتودنسی دندان این ریتینر ها برای حفظ نظم دندان ها توسط دندانپزشکان توصیه می شود. نگه دارنده ها دارای دو نوع ثابت و متحرک می باشند. که در ادامه مطالب بیشتری درباره نحوه استفاده و کاربرد آنها ارائه میکنیم.
نگه دارنده های ثابت
نگه دارنده ثابت همانطور که از نامش پیداست همانند ارتودنسی ثابت هستند که نمی توان آن را در خانه از دهان خارج کرد و برای این کار لازم است تا به دندانپزشک خود مراجعه کنید. این نگه دارنده ها پشت دندان ها قرار میگیرند و در ظاهر دندان ها و هنگام لبخند زدن مشاهده نمی شوند از این رو استفاده از آن ها بسیار مناسب است . به این ریتینر ها سیم پشت دندانی هم میگویند.
این ریتینر ها معمولا انتخاب مناسبی هستند و به خصوص بعد از درمان ارتودنسی در سن مناسب ارتودنسی بسیار توصیه می شوند چرا که با رشد و فک و صورت امکان جا به جایی دندان ها وجود دارد. این ریتینر ها علاوه بر آن که اصلا دیده نمی شوند ، بلکه در تکلم و صحبت کردن بعد از اتصال به دندان نیز خللی ایجاد نمی کنند و بسیار راحت و بدون مشکل قابل استفاده هستند.
مزایا و معایب استفاده از نگه دارنده های ثابت
این نگه دارنده های همانند براکت های ثابت فلزی هستند و معایب مشابهی دارند. این ریتینر ها ممکن است از برخی دندان ها جدا شوند و دندان ها شروع به تغییر موقعیت دهند. از این رو نیازمند چکاب و بررسی مداوم و منظم هستند. به علاوه مانند ارتودنسی های ثابت تمیز کردن و پاک کردن دندان ها در آن اهمیت دارد. در صورت عدم توجه ممکن است. تکه های غذا یا مواد غذایی در میان این سیم های پشت دندانی بماند و باعث پوسیدگی و خراب شدن دندان ها شود. همچنین محل اتصال این نگه دارنده ها به دندان مکان مناسبی برای تجمع میکروب ها و باکتری هاست که در دراز مدت می تواند باعث پوسیدگی دندان ها شود. البته همه این موارد قابل حل است و با مراقبت و مسواک زدن صحیح می توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد.
مدت زمان استفاده از نگه دارنده ثابت
نمی توان به طور مشخصی مدت زمان استفاده از نگه دارنده ها را تایین کرد. به طور متوسط دو سال بعد از باز کردن براکت های ارتودنسی ارتودنتیست استفاده از این ریتینر ها را توصیه می کند و بعد ا زان استفاده بیشتر به نظر خود فرد بستگی دارد. استفاده طولانی تر از این نگه دارنده های نیز مشکلی ایجاد نمی کند و با چکاب های منظم می توان حتی تا ۲۰ سال بعد نیز این سیم های پشت دندانی را در دهان داشت.
نگه دارنده های متحرک
نگهدارهنده های متحرک شامل موارد مختلفی هستند که در زیر آنها را شرح داده ایم:
رتینر هالی
نگه دارنده های بعدی از نوع متحرک هستند و هالی نام دارند. این نگه دارنده های برای مدت های طولانی در ارتودنسی به کار رفته است. این نوع از نگه دارنده ها دارای بدنه ای پلاستیکی و قلاب های فلزی هستند که بر خلاف نوع ثابت آن نیازی به وجود داپمی در دهان ندارند افراد میتوانند این نگه دارنده ها را خارج کنند و هر زمان که مساعد بودند در دهان خود قرار دهند. این ریتینر ها علاوه بر ثابت نگه داشتن دندان ها برای اصلاحات جزئی در موقعیت دندان های جلو نیز مورد استفاده قرار میگیرند. غالبا این ریتینر ها برای دندان های بالا استفاده می شوند اما امروزه برای دندان های فک پایین نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
از مزایای این نگه دارنده ها استفاده راحت آن هاست. نگه دارنده هالی را می توانید در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج کرده و به راحتی هر غذایی را میل کنید و سپس در هنگام مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها نیز این ریتینر ها را از دهان خارج کنید. با این وجود احتمال پوسیدگی دندان ها و تجمع باکتری ها ناشی از اتصال نگه دارنده کاهش میابد.
اما در مقابل مزایای این نگه دارنده ها باید گفت قلاب های فلزی آن که دور دندان ها قرار می گیرد در ظاهر دندان ها مشخص می شود و شاید برای برخی خوش آیند نباشد. همچنین بدنی پلاستیکی این ریتینر ها ممکن است در تکلم و صحبت کردن نیز اختلال ایجاد نمایند.
رتینر اسیکس
البته نوع دیگری از نگه دارنده های ثابت نیز وجود دارد که به ان اسیکس می گویند. این نگه دارنده ها شفاف هستند و دندانها را فرا میگیرند و در ظاهر دندان ها مشخص نمی شوند. این نگه دارنده ها نیز متحرک هستند و می توان آن را از دهان خارج نمود. اما نتیجه این ریتینر ها تا حدود زیادی به پایبندی به استفاده از آن است. از معایب آن امکان تغییر رنگ و لک شدن این نگه دارنده هاست.
نگهدارنده ارتودنسی چگونه ساخته میشود؟
در مورد ساخته شدن این دستگاه نگهدارنده باید بگوییم که پزشک متخصص یا ارتودنتیست از دندانهای ارتودنسی شده فرد قالب میگیرد و این قالب را به آزمایشگاه میفرستد. بعد از چند روز یک قالب پلاستیکی و متناسب با دندانهای شما ساخته میشود که همان نگهدارنده ارتودنسی دندانها است. شما میتوانید برای تثبیت دندانهای خود بعد از ارتودنسی از این دستگاه استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: قالب گیری ارتودنسی
مدت زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی
از آنجایی که این نگهدارندهها برای هر فرد به طور جداگانه و اختصاصی ساخته میشود، بازه زمانی استفاده از آن نیز متفاوت است. به طور دقیق نمیتوان گفت که چه مدت زمان باید از این رتینر استفاده کرد. البته باید بدانید که چگونگی مراقبت و نگهداری از رتینر بسیار مهم است. افرادی که نتوانند درست از نگهدارنده استفاده کنند قطعا طول درمان آنها طولانیتر است.
نکاتی برای نگهداری و مراقبت از رتینر ارتودنسی
برای نگهداری و مراقبت از رتینر ارتودنسی باید به دقت به دستوراتی که پزشک متخصص شما میگوید عمل کنید. این نکات و دستورات شامل موارد زیر میشود:
- نگهدارنده ارتودنسی را مانند دندانهای خود بشویید.
- در نگهداری و تمیز کردن رتینر دقت لازم را داشته باشید.
- نگهدارنده را هفتهای دو بار در محلول دندانپزشکی بگذارید.
- هنگام استفاده از رتینر ثابت ارتودنسی حتما از دهانشویه استفاده کنید.
- رتینر شما اگر متحرک است مراقب باشید در دماهای بالا قرار ندهید.
- رتینر خود را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگهدارید.
- به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا پزشک بررسی کند وضعیت خوب است.
- در زمان تمیز کردن رتینر سعی کنید آن را با خمیر دندانهای معمولی تمیز نکنید زیرا ممکن است این خمیر دندانها باعث ایجاد باکتری بر روی رتینر شوند.
- دو بار در روز و هر بار حدود 2 دقیقه مسواک بزنید.
قیمت نگهدارنده ارتودنسی چقدر است؟
هزینه نگهداری ارتودنسی نسبت به بریسها کمتر است و بستگی به آزمایشگاهی که آن را ساخته و جنس آن دارد. البته بر اساس نوسانات قیمتی ممکن است هزینهها در حال تغییر باشد. به همین منظور برای اطلاع از قیمت نگهدارنده ارتودنسی میتوانید با شمارههای درج شده در سایت تماس بگیرید و از هزینهها اطلاع یابید.
نتیجه گیری
در نهایت باید بگوییم که نگهدارنده ارتودنسی یکی از وسایل مهمی است که بعد از درمان با ارتودنسی نیاز است که از آن استفاده کنید و پزشک شما آن را برای شما قالب گیری میکند. لابراتوار آن را برای شما میسازد و این وسیله مخصوص دندانهای شما است. با استفاده از این دستگاه میتوان دندانها را ثابت نگه داشت تا از حالت جدید خود خارج نشوند. رعایت دستورات پزشک برای حفظ و نگهداری رتینر ارتودنسی بسیار مهم است.
سوالات متداول
نگهدارنده وسیلهای است که پس از اتمام درمان ارتودنسی برای حفظ موقعیت دندانها و جلوگیری از بازگشت آنها به وضعیت قبلی استفاده میشود.
در صورت گم شدن یا شکستن نگهدارنده، باید در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا جایگزین جدیدی ساخته شود و از تغییر موقعیت دندانها جلوگیری شود.
در صورت عدم استفاده از نگهدارنده، دندانها ممکن است به مرور زمان به وضعیت قبلی خود بازگردند و نتایج درمان ارتودنسی از بین برود.