همه چیز درباره ارتودنسی دندان

ارتودنسی دندان امروزه در میان بزرگسالان نیز به عنوان یک گزینه برای درمان ناهماهنگی‌های دندانی به حساب می‌آید. این درحالی است که اگر ارتودنسی دندان زودتر انجام شود، نتیجه آن نیز بهتر و رضایت بخش‌تر خواهد بود. در واقع توصیه می‌شود پس از رشد کامل دندان‌های دائم، برای درمان مشکلات ساختاری دندان‌ها به متخصص ارتودنسی مراجعه شود. اما باید بدانید که هیچ وقت برای انجام ارتودنسی دندان دیر نیست. در ادامه به بررسی کلی ارتودنسی دندان خواهیم پرداخت.

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی دندان یک شاخه از دندانپزشکی زیبایی است که به تصحیح و تنظیم استقامت دندان‌ها و فک‌ها می‌پردازد. هدف اصلی این تخصص، اصلاح ناهماهنگی‌ها و نواقص دندانی است که ممکن است به عنوان «مشکلات ارتودنسی» نیز شناخته شوند.

برای رسیدن به هدف ارتودنسی، از ابزارهای مختلفی مانند براکت‌ها و دستگاه‌هایی که بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند، استفاده می‌شود. این ابزارها به نوعی، فشار و نیرویی را به دندان‌ها و ساختارهای مجاور آن‌ها اعمال کرده و در نتیجه، به تصحیح و بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌ها کمک می‌کنند.

از جمله مشکلاتی که با ارتودنسی دندان قابل حل هستند می‌توان به اختلالات فک و دهان، فاصله‌های بین دندان‌ها و ناهماهنگی‌های دندانی اشاره کرد. ارتودنسی به عنوان یک روش درمانی، نه تنها به جلوگیری از مشکلات دندانی مرتبط با زیبایی و ارتباطات اجتماعی کمک می‌کند بلکه به بهبود کلیت سلامت دهان و دندان نیز کمک می‌نماید.

آیا شما کاندیدای مناسب برای ارتودنسی دندان هستید؟

اگر کاندیدای آشکار ارتودنسی باشید، احتمالاً توسط دندانپزشک عمومی برای ارزیابی دندان‌ها به متخصص ارتودنسی معرفی خواهید شد. در طول اولین ویزیت، ارتودنتیست شما ممکن است از چندین روش برای ایجاد یک برنامه درمانی مؤثر استفاده کند، از جمله:

• معاینه و ارزیابی دهان، صورت و عملکرد آن‌ها
• تهیه عکس از داخل دهان و صورت
• اشعه ایکس پانورامیک و سفالومتریک
• ساخت قالب از فک و دندان‌ها

یک متخصص ارتودنسی سوابق دندانی شما را بررسی می‌کند، ارزیابی بالینی انجام می‌دهد، از دهان و سر شما با اشعه ایکس عکس برداری می‌کند. نتایج این ارزیابی به منظور تدوین بهترین برنامه درمانی مورد مطالعه قرار می گیرد.

معمولا در طول ویزیت دوم، طرح درمان بررسی می شود و برای تعداد ماه‌های مورد نیاز برای فاز فعال درمان زمانی تخمین زده می‌شود. توجه داشته باشید زمان استاندارد برای درمان ارتودنسی دندان دو سال است. پس از درمان، ممکن است لازم باشد برای مدتی از نگهدارنده استفاده کنید.

بهترین زمان برای ارتودنسی دندان

بهترین زمان برای مراجعه به متخصص ارتودنسی زمانی است که متوجه می‌شوید ساختار دندان‌ها با مشکل رو به رو شده است. اگر با شلوغی دندان‌ها یا فاصله بین آن‌ها مواجه هستید، برای انتخاب گزینه‌های درمانی با متخصص ارتودنسی مشورت کنید.

برخی از مسائل رایج که باید در مورد آن‌ها با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید در ادامه آمده است:

• دندان‌های جلویی بیرون زده

دندان ها بیش از آنچه باید، به سمت جلو کشیده شده و از محور اصلی خارج شده‌اند. درمان ارتودنسی دندان می‌تواند ظاهر دندان‌های شما را تغییر دهد و آن‌ها را از آسیب محافظت کند.

• شلوغی دندان‌

اگر فک کوچکی دارید، ممکن است فضای کافی برای تمام دندان‌ها نداشته باشید.

• عدم تقارن

زمانی که دندان های بالا و پایین با هم مطابقت ندارند.

• بهم ریختگی و ناهماهنگی

اگر در دندان‌ها هرگونه بهم ریخته و نامنظمی دیده می‌شود.

• دندان های نهفته

زمانی که یک دندان بالغ از استخوان یا لثه بیرون نمی آید.

انواع ارتودنسی دندان

انواع ارتودنسی دندان عبارتند از:

ارتودنسی با بریس

بریس ها با استفاده از ترکیبی از براکت و سیم به تدریج و با گذشت زمان موقعیت دندان ها را اصلاح می کنند. انواع مختلفی از بریس ها بسته به نیاز بیمار وجود دارد. از جمله بریس های فلزی سنتی و بریس های شفاف (سرامیکی).

الاینر شفاف

الاینرهای شفاف جایگزین محبوبی برای بریس ها هستند. برندهای معروفی این سیستم‌ها به جای استفاده از براکت‌ها و سیم‌ها برای صاف کردن دندان‌ها، تولید می‌کنند. با گذشت زمان، الاینرهای شفاف دندان های شما را به موقعیت مناسب خود تغییر می دهند.

ارتودنسی متحرک

چه از بریس یا الاینر شفاف استفاده شود، پس از پایان ارتودنسی دندان به ارتودنسی متحرک نیاز خواهید داشت. ارتودنسی متحرک یک وسیله سفارشی است که از تغییر جایگاه دندان ها از موقعیت مناسب خود جلوگیری می کند. متخصص ارتودنسی می تواند به شما بگوید که چه مدت و به میزان چند ساعت از شبانه روز برای حفظ نتایج درمان نیاز به استفاده از آن دارید.

وسیع کننده کام (Palate expanders)

ارتودنتیست ها برخی از درمان ها را در دوران کودکی تجویز می کنند. این به این دلیل است که استخوان های صورت کودک هنوز در حال رشد هستند و حرکت و دستکاری آنها بسیار آسان تر است. وسیع کننده کام به گشاد شدن فک فوقانی کودک کمک می کند. بیشتر کودکان نیازی به بازکننده کام ندارند. اما در شرایط مناسب، این دستگاه ارتودنسی دندان می تواند بدون نیاز به کشیدن دندان یا سایر روش ها فضای اضافی در فک ایجاد کنند.

مراحل ارتودنسی دندان

مراحل ارتودنسی دندان عمدتاً شامل مراحل زیر می‌شوند:

✔ مشاوره و ارزیابی

در این مرحله، شما با پزشک ارتودنسی ملاقات می‌کنید. پزشک اطلاعات کاملی از دندان‌ها، فک‌ها، و لبخند شما گرفته و مشکلات و هدف‌های درمانی شما را بررسی می‌کند.

✔ تهیه مدل‌ها و تصاویر

برای بررسی دقیق‌تر و برنامه‌ریزی درمان، ممکن است مدل‌های دندانی یا تصاویر رادیوگرافی از دهان شما تهیه شود. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کنند تا راهنمایی بهتری برای تصحیح مشکلات ارتودنسی ارائه دهند.

✔ برنامه‌ ریزی درمان

پس از تحلیل اطلاعات، دندانپزشک یک برنامه درمانی تنظیم می‌کند که شامل نوع ارتودنسی یعنی براکت‌ها، مدت زمان درمان و هزینه‌ها می‌شود. این برنامه با توجه به نیازها و ترجیحات شما سفارش داده می‌شود.

✔ نصب ارتودنسی

در مرحله نصب، ابزارهای ارتودنسی مانند براکت‌ها نصب می‌شوند. این ابزارها به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و نیروهایی را بر روی دندان‌ها وارد می‌کنند تا حرکات و موقعیت دندان‌ها تصحیح گردد.

✔ نظارت و تنظیمات مداوم

در طی دوره درمان، شما به طور دوره‌ای به پزشک مراجعه می‌کنید تا تنظیمات و تغییرات لازم را در ارتودنسی خود انجام دهید. این مراجعات برای اطمینان از پیشرفت صحیح درمان ارتودنسی اهمیت دارند.

✔ حذف ارتودنسی

پس از اتمام مراحل درمان، ابزارهای ارتودنسی حذف می‌شوند. در این مرحله، ممکن است از دستگاه نگهدارنده‌ها برای جلوگیری از بازگشت مشکلات استفاده شود.

✔ مراقبت و نگهداری

پس از برداشتن ارتودنسی، برای حفظ نتایج به دست آمده و پیشگیری از بازگشت مشکلات، راهکارهای دیگری به شما توصیه می‌شود.

برای موفقیت درمان ارتودنسی، مهم است که به توصیه‌های دندانپزشک ارتودنسی پایبند بمانید و در مراحل مختلف درمان، همکاری و تعامل خود را با تیم درمانی ارتودنسی ادامه دهید.

آیا استفاده از بریس در ارتودنسی دندان دردناک است؟

اگر از بریس استفاده می‌کنید یا قصد استفاده از آن را دارید باید بدانید زمانی که برای اولین بار آن‌ها را نصب می کنید، یا زمانی که براکت‌ها و سیم‌ها را سفت می کنید، احساس درد یا ناراحتی کاملاً طبیعی است. بیشتر درد یا ناراحتی ناشی از فشار مورد نیاز برای ایجاد حرکت کافی دندان برای جابجایی آن‌ها است.

در واقع سیم ها، براکت ها و نوارهای لاستیکی در بریس ها هنگام حرکت آسیبی نمی بینند، اما اتصال، سفت شدن،  برداشتن و دستکاری آن‌ها می تواند بافت های دهان را تحریک کند. زمان‌هایی که ممکن است بریس ایجاد درد کند به شرح زیر هستند:

زمانی که آن‌ها روی دندان شما نصب می‌شوند

فرآیند اولیه چند ساعت طول می‌کشد و وقتی سیم‌ها در جای خود ثابت می‌شوند، سفت شدن آن‌ها روی دندان‌ها را احساس خواهید کرد. فرآیند نصب براکت‌ها بدون درد است، اما کار با دندان‌ها برای مدت طولانی می تواند ناراحت کننده باشد.

هنگامی که آن‌ها را سفت کردید

تقریباً هر یک ماه یا هر دو ماه یک بار، بسته به نیاز شما، برای سفت کردن بریس به ارتودنتیست خود مراجعه می‌کنید. در این زمان ممکن است بیشتر از یک احساس سفت شدن، فشار یا کشش، درد احساس کنید.

هنگامی که آن‌ها را بردارید

پس از اینکه درمان شما کامل شد و برای قرار ملاقات نهایی که در آن بریس های شما برداشته می شوند به متخصص مراجعه می‌کنید، ممکن است با برداشتن آن‌ها احساس عجیبی داشته باشید، چرا که به مدت طولانی به استفاده از بریس ها عادت کرده اید. این احساس عجیبی است اما دردناک نیست.

همچنین ممکن است در نتیجه برخورد سیم‌ها و براکت‌ها به گونه‌ها و لب‌ها، درد احساس کنید. احساس ناراحتی با بریس‌ها و انواع دیگر ارتودنسی دندان طبیعی است، اما اگر شدت درد زیاد است، باید بلافاصله از متخصص ارتودنسی وقت بگیرید.

کاربرد ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی دندان به عنوان یک رشته پزشکی با اهداف و کاربردهای متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهمترین کاربردهای ارتودنسی عبارتند از:

• تصحیح نامرتبی دندان‌ها: ارتودنسی دندان برای تصحیح و تنظیم دندان‌های ناهماهنگ به کار می‌رود. این مشکل می‌تواند به دنبال رشد نامتقارن دندان‌ها یا فضای کم بین دندان‌ها باشد.
• جلو بودن فک: اگر دندان‌ها به شدت جلوتر از حد طبیعی باشند، ارتودنسی دندان می‌تواند برای کاهش این مشکل به کار گرفته شود.
• تصحیح فواصل بین دندان‌ها: اگر فواصل زیادی بین دندان‌ها وجود داشته باشد (مثل فاصله‌های بین دندان‌های جلویی)، ارتودنسی می‌تواند این فواصل را کاهش دهد.
• تصحیح اختلالات فک و دهان: اگر فک‌ها با هم انطباق نداشته باشند یا اختلالاتی داشته باشند، ارتودنسی می‌تواند به تصحیح و بهینه ‌سازی ترتیب فک‌ها کمک کند.
• افزایش بهداشت دهان و دندان: ارتودنسی بهبود بهداشت دهان و دندان را تسهیل می‌کند، زیرا دندان‌های هماهنگ، تمیز کردن و نگهداری بهتر را امکان‌پذیر می‌سازند.
• ارتقاء زیبایی لبخند: اصلاح نواقص دندانی و فکی باعث بهبود زیبایی لبخند و اعتماد به نفس بیمار می‌شوند.

جلوگیری از مشکلات در آینده: ارتودنسی می‌تواند از پیشرفت مشکلات دندانی در آینده جلوگیری کند و به حفظ سلامت دهان کمک کند.

به طور کلی، ارتودنسی نه تنها برای بهبود ظاهر دندان‌ها و فک‌ها بلکه برای بهبود عملکرد و سلامت دهان نیز به کار می‌رود.

تغییر فرم لب ها بعد از ارتودنسی دندان

تغییر فرم لب‌ها پس از ارتودنسی ممکن است اتفاق بیفتد. این تغییرات معمولاً به دلیل بهبود ترتیب دندان‌ها و فک‌ها و همچنین تأثیر بر زیبایی لبخند می‌باشند. در زیر چند تأثیر معمولاً دیده شده است:

• لبخند هماهنگ ‌تر: با اصلاح نامرتبی‌های دندانی، لبخند شما ممکن است هماهنگ‌تر و جذاب‌تر شود.
• تغییر در زاویه لب‌ها: به دلیل تصحیح فک‌ها و دندان‌ها، ممکن است زاویه لب‌ها تغییر کند. این ممکن است باعث بهبود استحکام و نظم ظاهر لب‌ها شود.
• تأثیر بر شکل چهره: در برخی موارد، ارتودنسی می‌تواند تأثیر مستقیم بر شکل کلی چهره داشته باشد، به ویژه اگر نقص‌های زیادی در فک‌ها و دندان‌ها وجود داشته باشد.

تغییرات فرم لب‌ها پس از ارتودنسی به نوع مشکلات دندانی و فکی هر فرد و همچنین نحوه تداخل دندان‌ها با یکدیگر بستگی دارد. مهم است که با ارتودنتیست خود در مورد توقعات و انتظارات خود صحبت کنید و نکات خاصی که به شما مرتبط می‌شوند را به او اطلاع دهید.

مزایای ارتودنسی دندان

ارتودنسی دندان دارای مزایای متعددی است که به بهبود سلامت دهان افراد کمک می‌کند. برخی از این مزایا عبارتند از:

• تصحیح نواحی نادرست دندانی: ارتودنسی دندان به تصحیح نواحی نادرست دندانی کمک کرده و دندان‌های هماهنگ‌تر و زیباتری را ارائه می‌دهد.
• ارتقاء عملکرد گوارشی: تصحیح دندان‌ها و فک‌ها باعث بهبود عملکرد سیستم گوارشی می‌شود. دندان‌های مرتب، فرآیند جویدن غذا را بهبود می‌بخشند.
• کاهش خطر بروز برخی مشکلات جسمی: دندان‌های سالم با فرم صحیح به کاهش خطر بروز مشکلات جسمی مانند سردرد، درد عضلات گردن و شانه، و مشکلات مفصل فکی کمک می‌کنند.
• افزایش اعتماد به نفس: داشتن لبخند زیبا و فرم دندان‌های صحیح می‌تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد و تأثیر مثبتی بر روابط اجتماعی شما داشته باشد.
• بهبود بهداشت دهان و دندان: دندان‌های هماهنگ راحت‌تر تمیز می‌شوند و بهداشت دهان و دندان بهبود می‌یابد، که باعث جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه می‌شود.
• بهبود تلفظ: در برخی موارد، ارتودنسی می‌تواند به بهبود تلفظ برخی صداها کمک کرده و مشکلات ناشی از ناهماهنگی‌های دندانی را برطرف سازد.

همچنین مهم است توجه داشت که ارتودنسی به عنوان یک راهکار درمانی، نه تنها به بهبود ظاهر دندان‌ها می‌پردازد بلکه به بهبود کلیت سلامت دهان و تأثیر مثبت آن بر سلامت بدن نیز کمک می‌کند.

معایب ارتودنسی دندان

ارتودنسی یک روش موثر برای اصلاح انحرافات دندانی است، اما همچنین دارای معایبی نیز می‌باشد. در زیر به برخی از معایب ارتودنسی اشاره خواهم کرد.

• زمان طولانی درمان: انجام درمان ارتودنسی ممکن است بسیار زمان بر و طولانی باشد. برخی افراد ممکن است به مدت چند سال نیاز به ارتودنسی داشته باشند.
• تغییرات در عادات روزانه: استفاده از این دستگاه‌ها ممکن است تغییراتی در روش زندگی روزانه افراد ایجاد کند. مثلاً ممکن است به اجتناب از خوردن برخی غذاها یا انجام دقیق تر در مراقبت از دندان‌ها نیاز باشد.
• ناراحتی و درد: در ابتدای استفاده از ارتودنسی ممکن است درد و ناراحتی ایجاد شود. همچنین هنگام تنظیم سیم ها در هر مراجعه به ارتودنتیست نیز ممکن است درد ایجاد شود.
• نیاز به مراقبت ویژه: نیاز به مراقبت دقیق از دستگاه‌های ارتودنسی دندان‌ و مراجعه منظم به دندانپزشک نیز یکی از موارد اجتناب ناپذیر در طول درمان ارتودنسی است.
• ظاهر ارتودنسی: برای برخی افراد ممکن است استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی ناخوشایند به نظر برسد.
• احتمال بروز مشکلات جانبی: ممکن است در برخی افراد مشکلات جانبی مثل خرابی دندان‌ها یا مشکلات لثه ایجاد شود.
• هزینه: ارتودنسی ممکن است هزینه‌بر باشد، به خصوص اگر نیاز به انجام تغییرات جزئی بعدی باشد.

توجه داشته باشید که معایب مذکور برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد و به عوامل مختلفی نظیر نوع مشکل دندانی، وضعیت جسمانی، و همچنین همکاری فرد در رعایت دستورات ارتودنتیست، بستگی داشته باشد.

چه کسانی نباید درمان ارتودنسی دندان انجام دهند؟

برای واجد شرایط بودن برای درمان ارتودنسی، نباید مشکلات دندانی جدی مانند پوسیدگی گسترده یا بیماری لثه داشته باشید. در این مواقع قرار دادن بریس بر روی دندان های بیمار می تواند تأثیر منفی جدی بر سلامت دهان و دندان داشته باشد. اگر پوسیدگی یا بیماری لثه دارید، برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.