دندان اضافه به دندانی گفته میشود که در دندانپزشکی به عنوان ناهنجاریهای دندانی شناخته میشوند و خارج از الگوی معمول دندانهای دائمی یا شیری در دهان ظاهر میشوند. این دندانها میتوانند در هر سنی و در هر نقطهای از دهان، از جمله در میان دندانهای معمولی، در نواحی خاصی از دهان یا حتی در فضاهای غیرمنتظره رشد کنند. دندانهای اضافی ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، اختلالات رشد یا شرایط دیگر ایجاد شوند و میتوانند منجر به مشکلاتی از قبیل تنگی فک یا مشکلات زیبایی شوند.
بیشتر بخوانید: درمان مشکلات گفتاری با ارتودنسی
دندان اضافه چیست؟
دندان اضافه دندانی است که به طور غیرعادی و خارج از الگوی طبیعی رشد میکند. این دندانها ممکن است به صورت اضافی و به تعداد بیشتر از دندانهای معمولی در دهان ظاهر شوند و میتوانند در هر نقطهای از دهان، از جمله در میان دندانهای اصلی، در فضاهای خالی یا در مکانهای غیرمنتظره، مشاهده شوند.
انواع دندان اضافه
دندانهای اضافی میتوانند به اشکال مختلفی ظاهر شوند، اما چهار نوع از آنها نسبت به بقیه شایعتر هستند. در ادامه به توضیح این چهار نوع میپردازیم:
دندانهای مزیودنس
دندانهای مزیودنس، که به عنوان رایجترین نوع دندانهای اضافی در فک بالا شناخته میشوند، معمولاً در پشت دندانهای پیشین رشد میکنند. این دندانها ممکن است به دلیل موقعیت نادرست دندانهای دیگر، نیاز به کشیدن دندان اضافی و یا استفاده از ارتودنسی متحرک یا ارتودنسی ثابت برای تنظیم دندانهای جلو داشته باشند.
دندانهای دیستوملر و پارامولر
دیستوملرها و پارامولرها به دندانهای آسیاب اضافی اطلاق میشود که ممکن است در ناحیه دندانهای آسیاب سوم (دندانهای عقل) ظاهر شوند. این دندانهای اضافی ممکن است به مشکلاتی مانند تنگی فک و کجشدگی دندانها منجر شوند و نیاز به جراحی یا درمان ارتودنسی داشته باشند.
دندانهای ناتال یا زایشی
دندانهای ناتال یا زایشی دندانهایی هستند که نوزادان به صورت مادرزادی با آنها به دنیا میآیند. این دندانهای شیری اضافی معمولاً در ناحیه دندانهای شیری مشاهده میشوند و ممکن است نیاز به بررسی و مراقبتهای ویژه داشته باشند. درمان هر نوع دندان اضافی ممکن است شامل کشیدن دندان، ارتودنسی، یا مراقبتهای ویژه برای پیشگیری از مشکلات آینده باشد. تشخیص دقیق و مشاوره با دندانپزشک متخصص برای انتخاب روش درمان مناسب ضروری است.
بیشتر بخوانید: تعداد جلسات ارتودنسی
علل درآمدن دندان اضافه
دلایل متعددی میتوانند منجر به ظهور دندانهای اضافی در دوران کودکی و بزرگسالی شوند، از جمله:
بیماری فابری
افراد مبتلا به بیماری فابری نمیتوانند برخی آنزیمهای خاص را برای تجزیه مواد چرب تولید کنند. یکی از عوارض این اختلال، بروز دندانهای اضافی در دهان است.
شکاف لب و کام
شکاف لب یا شکاف کام، که یک ناهنجاری مادرزادی است، میتواند بر روی رشد دندانها تأثیر بگذارد و باعث ظهور دندانهای اضافی در فک بالا یا پایین شود. این مشکل در دوران بارداری و به دلیل نقص در تکامل کام نوزاد بروز مییابد.
سندروم گاردنر
سندروم گاردنر یک اختلال ارثی و نادر است که به رشد غیرطبیعی بافتها و ایجاد دندانهای اضافی منجر میشود. این سندروم همچنین میتواند تومورهای غیرخطرناک را نیز به همراه داشته باشد.
کلیدوکرانیال دیسپلازی
این بیماری ژنتیکی نادر بر رشد استخوانها و دندانها تأثیر میگذارد و میتواند موجب بدشکلی استخوانها، دندانهای بدفرم و دندانهای اضافی شود
سندروم اهلرز دانلوس
سندروم اهلرز دانلوس که بر پیوند بافتهای همبند تأثیر میگذارد، ممکن است منجر به رشد دندانهای اضافی در لثهها شود.
درمان دندان اضافی
چون دندانهای اضافی در فک بالا یا پایین میتوانند بر زیبایی و سلامت دهان و دندان تأثیر منفی بگذارند، توصیه میشود که به سرعت با یک ارتودنتیست مشورت کرده و اقدام به درمان کنید.
کشیدن دندانهای اضافی
اگر هنوز در سنین بالاتر دندانهای شیری در دهان باقی ماندهاند، کشیدن این دندانها و استفاده از ارتودنسی برای تنظیم فک میتواند گزینهای مناسب برای درمان باشد.
درمان دندانهای اضافی با ارتودنسی
ارتودنسی یکی از موثرترین روشها برای درمان دندانهای اضافی است. در برخی موارد، دندانهای اضافی میتوانند به نفع بیمار باشند. به عنوان مثال، اگر فردی یکی از دندانهای اصلی خود را از دست داده باشد و دندان اضافی در قسمت عقب دهان قرار داشته باشد، میتوان از دندان اضافی به عنوان جایگزین برای دندان اصلی استفاده کرد.
تشخیص مناسب بودن این روش و تصمیمگیری در مورد درمان باید توسط بهترین متخصص ارتودنسی و بر اساس عوامل مختلف مانند موقعیت دندانها انجام شود.
نتیجه گیری
درک و تشخیص به موقع دندانهای اضافی اهمیت زیادی دارد، زیرا این ناهنجاریها میتوانند بر روی سلامت دهان و دندانها تأثیر بگذارند و نیاز به درمان یا مدیریت مناسب داشته باشند. در ادامه، بررسیهای بیشتری در مورد علل، انواع، و روشهای درمان دندانهای اضافی ارائه خواهد شد.
سوالات متداول
دندانهای اضافی، دندانهایی هستند که به صورت غیرطبیعی و خارج از الگوی طبیعی دندانهای اصلی در دهان ظاهر میشوند. این دندانها میتوانند به مشکلاتی مانند کجشدگی دندانها، تنگی فک، اختلال در عمل جویدن و مشکلات زیبایی منجر شوند.
بله، دندانهای اضافی اغلب نیاز به درمان دارند زیرا میتوانند مشکلاتی در سلامت دهان، زیبایی و عملکرد دندانها ایجاد کنند. درمان معمولاً شامل کشیدن دندانهای اضافی، استفاده از ارتودنسی برای تنظیم دندانها و در برخی موارد جراحی است.
دندانهای اضافی معمولا پس از کشیدن یا درمان به صورت کامل از بین میروند و به طور معمول دوباره رشد نمیکنند. با این حال، در موارد نادر، ممکن است نیاز به پیگیری و نظارت برای اطمینان از عدم بروز مجدد مشکل وجود داشته باشد.