انواع ناهنجاری های دندانی

ناهنجاری های دندانی شرایطی است که به طور محسوسی در ظاهر دندان ها تأثیر می‌گذارد که در حالت عادی نباید اینگونه باشد. در ناهنجاری های دندانی انحرافات منشأ بافت دندانی هستند. یعنی ممکن است در مینای دندان، عاج یا سمنتوم بافت های دندانی رخ دهند. ناهنجاری ها می توانند تغییرات شدید یا فقط انحرافات جزئی باشند. علت ایجاد این انحرافات متفاوت است. با ما همراه باشید تا در ادامه مقاله این موضوع را بیشتر بررسی کنیم:

علت ایجاد ناهنجار های دندانی

برخی از ناهنجاری ها ناشی از عوامل ذاتی مانند وراثت، اختلال متابولیک یا جهش ژنتیک هستند. علل دیگر بیرونی هستند مانند ترومای فیزیکی یا شیمیایی، عوامل بیولوژیکی، کمبودهای تغذیه ای، استرس، عادات یا شرایط محیطی نامطلوب. اگر انحراف در طول شکل گیری و توسعه یک ساختار دندانی ایجاد شود، به آن ناهنجاری رشدی نیز گفته می شود. در بسیاری از موارد ناهنجاری ها از ترکیبی از عوامل درونی و بیرونی ناشی می شوند.

شیوع کلی ناهنجاری های دندانی در جهان 20/9 درصد است.

طبقه بندی ناهنجاری های دندانی

ناهنجاری های دندانی بسیار گسترده هستند در ادامه به طور مجزا آن ها را معرفی می کنیم:

ناهنجاری های مرتبط با اندازه دندان

ناهنجاری‌هایی که منجر به تغییر اندازه دندان‌ها می‌شوند، زمانی که دندان‌ها خیلی بزرگ هستند ماکرودنتیا (Macrodontia) و زمانی که دندان‌ها خیلی کوچک هستند میکرودونتیا (Microdontia) که نامیده می‌شوند.

ناهنجاری های مرتبط با تعداد دندان

ناهنجاری هایی که منجر به تغییر در تعداد دندان ها می شود عبارتند از هایپردنشیا (دندان های متعدد یا اضافی و آنودنتیا (دندان های کمتر حالت نرمال). آنودنتی کامل در صورتی رخ می دهد که اصلاً دندان وجود نداشته باشد و آنودنتی جزئی در صورتی است که تعداد دندان‌ها کمتر از حد طبیعی باشد. آنودنتیا واقعی عدم وجود مادرزادی دندان است. ممکن است شامل دندان دائمی، دندان شیری یا هر دو باشد. اگر دندان های شیری به طور مادرزادی از دست رفته باشند، جایگزینی دائمی آنها نیز وجود نخواهد داشت.

آنودنتیا

آژنزیس یا آنودنتیا فقدان مادرزادی دندان است. شیوع آن از 1.6٪ تا 6.9٪ است. افراد می توانند هنگام مراجعه به موقه به بهترین متخصص ارتودنسی در تهران یا هر جای دیگری، به کمک ارتودنسی دندان این مشکلات را برطرف کنید.

هایپردنشیا

هایپردونشیا یک ناهنجاری غیر معمول نیست. گزارش شده است که از 0.1٪ تا 3.6٪ افراد از جوامع مختلف این مشکل را دارند. دندان‌های اضافی معمولاً در خط وسط و نواحی مولر فک بالا قرار دارند و پس از آن در ناحیه پرمولر فک پایین قرار می‌گیرند. احتمال اینکه دندان های اضافی در فک بالا بالا باشد 9 برابر فک پایین است.

مزیودنس

دندان‌های اضافی که در خط وسط فک بالا ایجاد می‌شوند مزیودنس نامیده می‌شوند و رایج‌ترین مورد در ناهنجاری های دندانی مرتبط با دندان اضافی هستند.

دیستومولر

دیستومولرهای فک بالا شایع ترین دندان های اضافی بعدی هستند. به این دیستوملرها مولر چهارم نیز گفته می شود و در قسمت انتهایی مولر سوم فک بالا قرار دارند. احتمال دیستومولار در فک پائین بسیار کمتر از فک بالا است.

پارامولار

دندان اضافی که به صورت باکالی یا زبانی روی دندان مولر قرار گرفته باشد، پارامولار نامیده می شود. این دندان ها معمولا کوچک هستند. محتمل ترین مکان بعدی برای تعداد اضافی، ناحیه پرمولر فک پایین است. تنها 10 درصد از کل تعداد ناهنجاری های دندان اضافی جهان در فک پایین رخ می دهد.

اگر دندان اضافی شبیه دندان معمولی باشد، به آن مکمل، اگر نوک تیز باشد به آن مخروطی و اگر خیلی کوچک باشد به آن سل می گویند. ایجاد ناهنجاری های دندان های اضافی در دندان های دائمی بسیار شایع تر از دندان های شیری هستند.

ناهنجاری در شکل

ممکن است ناهنجاری های دندانی مرتبط با شکل دندان باشد. یعنی ظاهر دندان شبیه به دندان های نرمال نیست. در ادامه آن ها را معرفی می کنیم:

ادنتوم

ادونتوما یک ناهنجاری تومور در بافت های دندان است. دو نوع ادنتوم داریم:

یک: ادنتوم پیچیده که از یک توده عاج، سمنتوم و مینای دندان در یک لکه بزرگ یا شکل نامشخص تشکیل شده است.

دو: ادنتوم مرکب که از چندین توده کوچک تشکیل شده که کم و بیش شبیه دندان های ابتدایی است. اگرچه ادنتوم‌های مرکب ممکن است گاهی شبیه به ناهنجاری های دندان اضافی باشند زیرا مشابه و کوچکتر از دندان‌های کوچک و مکمل هستند.

Dens in dente

Dens in این مورد یک تغییر رشدی است. زمانی رخ می دهد که سطح بیرونی تاج دندان قبل از کانی سازی به داخل فرو می رود یا به سمت داخل می چرخد. اصطلاح dens in dente به معنای دندان درون دندان است. در عکس OPG دیده می شود که یک دندان داخل یک دندان دیگر است.

Dilaceration

این ناهنجاری دندانی زمانی رخ می دهد که ریشه یا تاج دندان دارای خم یا انحنای تیز است. اصطلاح Dilaceration فقط باید برای توصیف دندان هایی با خمیدگی بسیار شدید استفاده شود.

شایع ترین ناهنجاری ها عبارت اند از از جابجایی نیش فک بالا (7.5%)، هیپودنشیا (7.1%)، دندان های نهفته (3.9%)، آنکیلوز دندان (2.8%) و جابجایی دندان (1.4%).

ناهنجاری های مینا دندان

این ناهنجاری یک تغییر ژنتیکی در تشکیل مینای دندان است. این وضعیت ناشی از جهش ژن‌های متعدد است. در این صورت بسیاری از آنها پروتئین‌های مینای دندان، اعم از ساختاری یا آنزیمی، فاکتورهای مختلف رونویسی، پروتئین‌های سلولی و حامل‌های کلسیم را تغییر می‌دهند. ناهنجاری های مینا دندان عبارتند از:

• Amelogenesis imperfecta: لایه بیرونی مینا دندان به درستی تشکیل نشده است.
• هیپوپلازی مزمن مینای دندان: اختلال و بی نظمی در سطح مینا دندان که می تواند مادرزادی یا در مراحل رشد اتفاق بیفتد.
• هیپوپلازی مولار-ثنایا
• کدر بودن مینا
• فلوروزیس: لکه سفید روی دندان که به دلیل استفاده بیش از حد فلوراید رخ می دهد.

ناهنجاری های مرتبط با عاج

• Dentinogenesis imperfecta: رنگ دندان های شیری و دائمی در این حالت تیره و مایل به قهوه ایست.
• دیسپلازی دندانی: رشد دندان در این ناهنجاری کامل نیست و اصطلاحا دندان بدون ریشه است. فرد با این ناهنجاری مشکلاتی اعم از پوسیدگی و استحکام پائین دندان خواهند داشت.
• راشیتیسم مقاوم به ویتامین D: استحکام عاج دندان خیلی کمتر از حالت نرمال است.
• ضایعات داخل عاج

اگر اطمینان ندارید که فرزندتان مبتلا به ناهنجاری های دندانی است یا خیر می توانید به صورت آنلاین با دکتر نگار حدادی مشاوره کنید. برای مشاوره آنلاین روی تصویر زیر کلیک کنید:

سخن آخر

در این مقاله انواع ناهنجاری های دندانی را معرفی و بررسی کردیم. شناسایی این اختلالات تنها توسط یک دندانپزشک متخصص ارتودنسی امکان پذیر است. بسیاری از این مشکلات با کمک ارتودنسی ثابت یا حتی ارتودنسی متحرک و بدون نیاز به جراحی قابل درمان هستند. در صورت نیاز می توانید برای ارتباط با دکتر نگار حدادی از طریق راه های ارتباطی صفحه تماس با دکترش در ارتباط باشید.